Мэдлэг ба өгөгдлийн инженерчлэлийн судалгаа
Ертөнцийн мэдлэгийн сан
Мэдлэгийн цахим сан гэдэг аливаа зүйлсийн төрөл – класс (улс, хот г.м.), шинж чанар, тэдний хоорондын холбоо хамаарлыг (холбоос) Т хайрцагт (TBox), энэ хайрцагт байгаа зүйлийн бодит тохиолдлууд болох нэгж-объектууд (Монгол гол, Улаанбатаар хот г.м.), тэдгээрийн шинж, хоорондын холбоо хамаарлыг А хайрцагт (ABox) тус тус хуваан хадгалдаг сан юм.
Ертөнцийн мэдлэгийн сан (ЕМС) бодит ертөнц дээр нэгж-объектууд, тэдгээрийг илэрхийлэх хэдэн зуун ойлголтыг агуулсан бөгөөд айн цөм, ойлголтын цөм, хэлний цөм гэсэн гурван үндсэн бүрдлээс тогтоно.
Айн цөм нь олон төрлийн айгаас тогтох бөгөөд ай бүр бидний сонирхож буй эсвэл бид хоорондоо харилцахдаа ашигладаг ямар нэг мэдлэгийн салбар эсвэл судлах талбарыг бүхэлд нь илэрхийлдэг.
Ойлголтын цөм нь ойлголтууд, тэдгээрийн хоорондын утгазүйн холбоосыг агуулдаг.
Хэлний цөм нь олон хэлнээс тогтох бөгөөд нэг хэл хэлзүйн объектууд, тэдгээрийн хоорондын холбоосуудаар илэрхийлэгдэнэ.
Ялгамж
Ялгамж (diversity) гэдгийг ерөнхий утгаар нь аливаа зүйлсийн ялгаатай байдал эсвэл ялгаатай үзэгдэл гэж ойлгож болно. Мэдлэгийн сан, семантик технологийн хувьд ялгамж нь өгөгдлийн түвшинд, хэл болон үгийн сангийн түвшинд болон формаль онтологийн түвшинд илэрч болно.
Итали, англи, монгол хэл соёлын хооронд зэрэгцэн орших нийтлэг ойлголтууд болон тэдгээрийн ялгамжийг ойлголтын түвшинд тодорхойлж болно. Энд city, country, populated place зэрэг ойлголтууд нь энэ гурван соёл дунд ижил утгаар хэрэглэгддэг байхад сум, parish, comune зэрэг ойлголтууд зөвхөн тухайн соёлд л хэрэглэгддэг. Сум гэдэг ойлголт Монгол улсын засаг захиргааны нэгжийн бүтцэд хэрэглэгддэг ойлголт бөгөөд энэ ойлголттой шууд утгаар дүйх ойлголт бусад хэл соёлд байдаггүй. Ийм учраас ЕМС эдгээр нийтлэг болон ялгаатай ойлголтуудыг бүгдийг нь агуулсан нэгдмэл мэдлэгийн сан болно.
Энэ ялгамжийг семантик технологийн түвшинд бүрт тодорхойлж боловсруулснаар компьютер хүний түвшинд сэтгэх бодох чадвартай болно. Нөгөө талаас олон хэл соёлтой нийгэм орчлон ертөнцийг хэрхэн хүлээн авч ойлгодогийг машинд ойлгуулах, загварчлах гэсэн оролдлого гэж хэлж болно.
